Những 'điểm mù' vụ lùi xe trên đường cao tốc cần được tòa án Tối cao làm rõ?

Hiện trường vụ tai nạn trên cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên. Ảnh: C.A.

Theo luật sư Tâm An, việc TAND Tối cao đã đề nghị TAND Thái Nguyên báo cáo; đồng thời rút toàn bộ hồ sơ xét xử vụ tai nạn vì lùi xe trên đường cao tốc để xem xét là động thái kịp thời và hợp lòng dân, thể hiện tinh thần cầu thị của ngành tòa án. Điều này chứng tỏ lãnh đạo TAND Tối cao không vô cảm trước dư luận đa chiều, đặc biệt sau những cải cách rất đáng ghi nhận của ngành tòa án vừa qua (như công bố các án lệ, thay đổi vị trí chỗ ngồi của các thành phần tham gia phiên tòa theo hướng phù hợp hơn hay áp dụng quy chuẩn trang phục cho thẩm phán khi xét xử…).

Theo quy định, TAND Tối cao có thể kháng nghị bản án của tòa cấp dưới nếu sau khi nghiên cứu đầy đủ hồ sơ và các tình tiết liên quan phát hiện bản án, quyết định đó có sai sót và chưa đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật có liên quan. Về thời hạn, nếu là kháng nghị bất lợi thì hạn xem xét là 1 năm. Tuy nhiên, kháng nghị có lợi, đề nghị giảm nhẹ hoặc minh oan, có thể kéo dài và không có thời hạn cụ thể.

Hệ số cronbach alpha là gì? Cách tính hệ số cronbach alpha

Nữ giáo viên tử vong trong tư thế treo cổ tại nhà công vụ

Theo luật gia Đặng Văn Thành, Hội đồng xét xử ở cả 2 cấp sơ thẩm và phúc thẩm  TAND tỉnh Thái Nguyên  đều quy kết trách nhiệm của lái xe Lê Ngọc Hoàng (33 tuổi, tài xế container) căn cứ vào quy định 'không giữ tốc độ và khoảng cách an toàn với xe chạy liền trước' theo Điều 12 Thông tư 91/2015 của Bộ Giao thông Vận tải-GTVT (khoảng cách an toàn giữa 2 xe trên đường cao tốc khi chạy với tốc độ từ 60 km/h đến dưới 80 km/h là 35 m). Tòa án Thái Nguyên đã lập luận cho rằng, khi cách xe Innova 30 m, tài xế Hoàng mới phát hiện ôtô phía trước đang lùi rồi mới giảm tốc nên xử lý không kịp. Do đó, Hội đồng xét xử cho rằng Hoàng vi phạm khoảng cách an toàn giữa 2 xe.

Thực tế thông lệ và văn hóa lưu hành trên đường giao thông của người dân Việt Nam thường là: xe lớn phải “đền bù” cho xe nhỏ mỗi khi xảy ra va chạm. Nhưng công lý, lẽ phải thì cần phải dựa trên các chuẩn mực đã được thừa nhận và quy định thành pháp luật để áp dụng chung cho mọi chủ thể trong xã hội. Theo đó, người bị pháp luật trừng trị phải là người có hành vi vi phạm pháp luật (hành vi là nguyên nhân chính gây ra hậu quả, được thực hiện bởi chủ thể đủ năng lực chịu trách nhiệm do lỗi cố ý).

Lái xe container Lê Ngọc Hoàng khẳng định mình bị oan. (Ảnh: Tiền Phong).

Trong vụ án này, đó chính là hành vi lùi xe của tài xế Innova, bởi đã vi phạm Khoản 2, Điều 16, luật Giao thông đường bộ-GTĐB (quy định cầm lùi xe trên đường cao tốc). Đây chính là hành vi gây hậu quả thảm khốc cho vụ tai nạn. Từ hành vi này, các yếu tố như “khoảng cách an toàn” hay “hành động hợp lý của lái xe đầu kéo” không còn ý nghĩa, bởi vì: Thứ nhất xe đầu kéo container không thể nào giữ “khoảng cách an toàn” đối với chiếc Innova lùi ngược chiều được, do vector vận tốc xe Innova ngược chiều với vector vận tốc xe container, dẫn đến thời gian va chạm tăng lên nhanh theo cấp số nhân, vượt xa mọi tính toán cho tình huống va chạm thông thường là mũi xe đi sau đâm va vào đuôi xe đi trước; (ii) thứ hai: lái xe đầu kéo giả sử có chạy tới đoạn gặp phải xe Innova lùi chậm hơn thời điểm va chạm định mệnh đó, thì cũng không thể có bất kỳ hành động nào khác để bảo đảm tuân thủ quy định và đúng với phản xạ giữ mạng sống của bản thân (ngoài việc phanh gấp và chờ xe phía trước “húc đuôi” vào đầu xe mình). 

Tiết lộ của các con tin về 50 ngày sống dưới hầm với Hamas

Bắt nhân viên ngân hàng rút tiền tỷ từ tài khoản của khách

Trong trường hợp này, lái xe Hoàng bị “sự kiện bất ngờ” nên hoàn toàn không có lỗi. Điều 20 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017, 'người thực hiện hành vi (gây hậu quả nguy hại cho xã hội do sự kiện bất ngờ, tức là trong trường hợp không thể thấy trước hoặc không buộc phải thấy trước hậu quả của hành vi đó thì không phải chịu trách nhiệm hình sự'. Như vậy, trong trường hợp này, quyết định phù hợp nhất Hoàng không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Là luật sư bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bị cáo Lê Ngọc Hoàng, Luật sư Giang Hồng Thanh (Văn phòng luật sư Giang Thanh) chia sẻ:  Trước khi xảy ra sự việc khoảng một phút, Hoàng đi với tốc độ 60 - 63km/h trên đoạn đường có tốc độ tối đa 100km/h và tối thiểu 60km/h. Cách nút giao Yên Bình 100 và 200m có hai biển cảnh báo nguy hiểm (biển 'Giao nhau với đường không ưu tiên' và biển 'Đi chậm' – thật ra biển 'Đi chậm' này chỉ có tác dụng với lối ra khỏi cao tốc), Hoàng cũng không thể đi thấp hơn tốc độ 60km/h vì nếu thấp hơn sẽ vi phạm điểm d khoản 1 Điều 26 Luật GTĐB (Không được cho xe chạy quá tốc độ tối đa và dưới tốc độ tối thiểu ghi trên biển báo hiệu).

“Đến nút giao Yên Bình, Hoàng phát hiện thấy xe Innova của Sơn đang dừng ở sát mép đường phía bên phải cách xe Hoàng khoảng 70m. Hoàng nhấc chân ga chuyển sang chân phanh. Khi nhấc khỏi chân ga thì với tổng trọng lượng khoảng 40 tấn, xe đã bắt đầu giảm tốc độ mà chưa cần dẫm phanh. Sau đó Hoàng nhận thấy xe Innova bắt đầu lùi chéo từ làn khẩn cấp ra giữa đường (cùng với làn đường Hoàng đi) thì Hoàng định đánh lái sang trái để tránh nhưng đúng lúc đó có một xe khác chạy vượt lên nên Hoàng không đánh lái sang trái được. Do vậy Hoàng dẫm chết phanh và đánh lái sang phải để tránh xe Innova.

Tuy nhiên do khoảng cách an toàn giữa hai xe đã bị triệt tiêu vì xe Innova đi lùi, thậm chí khi lùi Sơn còn dẫm chân ga, nên phần xe phía ghế lái xe đầu kéo (bên trái xe) đã va chạm với phần xe phía đuôi bên phải xe Innova, đẩy xe của Sơn tiến về phía bên phải khiến xe của Sơn đâm vào lan can mép phải đường cao tốc rồi cả hai xe dừng lại”, luật sư Giang Hồng Thanh nói.