Các tình huống lừa đảo trực tuyến người lớn tuổi thường 'sập bẫy'

Trước tình trạng xu hướng lừa đảo trực tuyến hướng vào nhóm đối tượng người cao tuổi vẫn tiếp tục tăng, tháng 11/2023, Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã cùng với Google ra mắt cuốn "Cẩm nang an toàn trực tuyến" tập trung nhiều cho nhóm người cao tuổi với mục tiêu thanh niên có thể hướng dẫn cho người cao tuổi sử dụng mạng Internet an toàn hơn và giúp thu hẹp khoảng cách giữa các thế hệ, tạo nên một môi trường internet an toàn, lành mạnh và bổ ích cho mọi lứa tuổi.

Trước những ngày giáp Tết, Cục An toàn thông tin cũng cùng với Google tiếp tục xây dựng một video giả lập các tình huống lừa đảo trực tuyến mà người lớn tuổi thường gặp phải và hướng dẫn cách xử lý.

Đáng chú ý, trong video mới phát hành này, nội dung thông tin hướng dẫn người cao tuổi đã được nghệ sĩ Xuân Bắc thể hiện thông qua những lời thơ dí dỏm và dễ nhớ, nhấn mạnh thông điệp "Nâng cao cảnh giác - Cập nhật thường xuyên - An tâm vui sống".

Đưa ra tình huống trang Web giả mạo (Ảnh cắt từ clip).

Nội dung thông tin hướng dẫn người cao tuổi đã được nghệ sĩ Xuân Bắc thể hiện thông qua những lời thơ dí dỏm và dễ nhớ (Ảnh cắt từ clip).

Vụ nam thanh niên nhảy cầu Long Biên tự tử: Ý nghĩa cao quý hơn là cứu sống một mạng người

Hà Nội có mức sống đắt đỏ nhất Việt Nam

Với tên gọi "An toàn lên mạng, An tâm vui sống cùng Google", video đã giả lập 3 tình huống lừa đảo trực tuyến mà người lớn tuổi thường gặp phải và hướng dẫn cách xử lý đối với từng tình huống.

Các tình huống gồm: Trang web giả mạo, ứng dụng không rõ nguồn gốc, kẻ gian chiếm tài khoản. Nội dung video được nghệ sĩ Xuân Bắc thể hiện thông qua những lời thơ dí dỏm và dễ nhớ, nhấn mạnh thông điệp "Nâng cao cảnh giác - Cập nhật thường xuyên - An tâm vui sống".

Đây như một món quà xuân ý nghĩa mà Cục An toàn thông tin mong muốn gửi đến người dân trong dịp Tết này.

Video đã giả lập 3 tình huống lừa đảo trực tuyến mà người lớn tuổi thường gặp phải (Ảnh cắt từ clip).

Hướng dẫn cách xử lý đối với từng tình huống (Ảnh cắt từ clip).

Trong các hoạt động hướng đến Ngày An toàn mạng thế giới 2024, Google đã thực hiện khảo sát trên 1.248 người dùng internet Việt Nam về an toàn thông tin trực tuyến.

Kết quả khảo sát cho thấy, 90% người dùng đã từng tiếp xúc với lừa đảo trực tuyến và hơn 70% từng là nạn nhân. Nhóm tuổi trên 55 đặc biệt dễ bị tổn thương, với 49% đã từng bị lừa đảo.

Theo phân tích của Google, top 3 lý do khiến người lớn tuổi sập bẫy lừa đảo trực tuyến là: Không nhận ra tình huống là một trò lừa đảo (48%); giao dịch, giải thưởng có vẻ hấp dẫn (39%); cảm thấy tò mò (38%).

Về ảnh hưởng của thói quen, 78% người dùng có thói quen online không an toàn đã từng bị lừa, cao hơn so với con số tương ứng là 66% ở nhóm người dùng có thói quen online an toàn.

Một số thói quen không an toàn phổ biến là: Sử dụng các tổ hợp dễ nhớ làm mật khẩu, sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản, hoặc bỏ qua các cảnh báo từ trình duyệt web hoặc cửa hàng ứng dụng. Điển hình như việc sử dụng mật khẩu đơn giản, khảo sát cho thấy, 33% nhóm người dùng trên 55 tuổi mắc phải thói quen này, chiếm tỉ lệ cao nhất trong các nhóm tuổi.

Lưu ý rằng, người dùng internet tại Việt Nam không có sự khác biệt rõ ràng về tỉ lệ bị lừa đảo giữa nhóm nông thôn và thành thị hoặc theo thời gian online.

Cụ thể, người sống ở nông thôn có tỉ lệ bị lừa là 69% - so với nhóm sống ở thành thị là 73%. Tỉ lệ bị lừa ở nhóm online nhiều (hơn 7 giờ/ngày trong 3 tháng gần nhất) là 69% - so với nhóm online ít là 75%. Như vậy, sự cẩn trọng trong thói quen lên mạng là yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến năng lực phòng, chống lừa đảo trực tuyến.